مراقبت از فرش دستباف در منزل یک موضوع بسیار مهم است . در صورتی که به صورت اصولی و صحیح از فرش دستباف نگهداری شود، می تواند مدت طولانی تری عمر داشته باشد و کیفیت و زیبایی خود را حفظ کند. برای نگهداری اصولی  ابتدا شما باید بدانید که چه عوامل و دلایلی باعث آسیب رساندن و خراب شدن این فرش ها می شود تا بتوانید با استفاده از دستورالعمل های نگهداری ازین آسیب ها جلوگیری کنید .

در ادامه به بررسی دستورالعمل های ساده برای نگهداری اصولی فرش دستباف در منزل می پردازیم . توجه کنید که این دستورالعمل ها مربوط به نگهداری فرش های دستباف عادی است در مورد فرش های عتیقه با کارشناسان فرش مشورت شود .

نکات نگهداری از فرش دستباف 

سطحی که فرش بر روی آن گسترده می شود باید صاف، خشک و عاری از گرد و خاک باشد. فرش را نباید روی سطوح گچی ، خاکی و یا آهکی پهن کرد. بهتر است فرش را را روی  لاستیک یا فرش دیگری پهن نکنیم. درز های لابه لای سنگ فرش، سرامیک و یا موزاییک سطحی که فرش بر روی آن پهن می شود نباید خالی باشد زیرا مخفیگاه خوبی برای رشد بید خواهد بود.

جلوگیری از بید خوردگی

برای جلوگیری از بید خوردگی پشت فرش می توانید از مقداری پودر نفتالین یا نگزالت و یا مواد گیاهی مانند تنباکو استفاده کنید. دقت کنید که از این مواد در حد متعارف استفاده شود.چنانچه فرش دچار بید خوردگی شد. ابتدا باید سطحی که فرش روی آن قرار دارد را کنترل و تمیز نمود سپس نقاط بید خورده حتما باید ترمیم گردند تا هنگام شستشو قسمتهای کنار بید خوردگی آسیب نبینند.

عامل بید خوردگی پشمهای ضد عفونی نشده، هوای شرجی و مرطوب ، و نگهداری فرش در محل های سربسته و متروک و یا عدم توجه ونظافت فرش می باشد.در صورتیکه فرش در محل های سربسته و متروک قرار دارد، باید هر ماه یکبار درب ها باز گردند و فرشها مورد بارزسی قرار گیرند.

یکنواخت ماندن سطوح فرش

برای یکنواخت ماندن سطوح فرش بهتر است هر شش ماه یک بار فرش سروته شود که به یک اندازه پا خورده و در معرض سایش قرار گیرد . اگر مجبور هستید قسمتی از فرش را زیر درها قرار دهید ، در را طوری تنظیم کنید که با فرش تماس نداشته باشد .

رطوبت

چنانچه آب روی فرش ریخت باید آن قسمت کاملا خشک شود. به خوبي مي‌دانيم كه رطوبت پس از مدتي باعث كپك زدگي، رشد قارچ و در نهايت پوسيدگي فرش مي‌گردد. در شهرها و مناطقي كه جريان هوا به طور طبيعي مرطوب است، توصيه مي‌شود پس از 3 الي 6 سال فرشها را تعويض نمود تا قبل از پوسيدگي كامل و يا پاره شدن فرش بتوان چاره‌اي مناسب براي آن يافت.

برای جلوگیری از حرکت فرش بر اثر پا خوردن ، می توان از آسترهای اسفنج مانند یا شبکه های توری از جنس ( پی وی سی ) نرم استفاده نمود. این آسترها بایستی کوچکتر از ابعاد فرش باشند .

پایه مبل روی فرش

از قرار دادن مستقیم نوک تیز پایه صندلی، مبل و یا میز بر روی فرش خودداری کنید. در این موارد از زیر پایه های چوبی و یا پلاستیکی ساخته شده استفاده کنید.

نور مستقیم آفتاب

از تابش نور مستقیم آفتاب بر روی فرش جلوگیری کنید. استفاده از رو فرشی یا پارچه بر روی فرش یا پرده ضخیم و یا کرکره جلوی پنجره می تواند مفید باشد. اگرچه نور مستقيم آفتاب براي مدت طولاني موجب پريدگي رنگ آن مي‌گردد اما لازم است كه هرچند وقت يكبار (مثلاً 6 ماه يكبار) فرش ها را از داخل اطاق بيرون ببرید و در معرض جريان هوا قرار دهید و به اصطلاح فرش را هوا دهید .

مدت اين كار بهتر است. حدود چند ساعت  و حداكثر نصف روز باشد. به ويژه آفتاب دادن پشت فرش بسيار حائز اهميت است. پشت فرش محل مناسب براي زندگي بيد و موريانه و ساير حشرات است و همچنين انواع كپكها و قارچ‌ها نيز در محيط تاريك پشت فرش بهتر رشد مي‌نمايند. نور آفتاب باعث نابودي همگي اين عوامل گرديده و براي سلامت و عمر بيشتر فرش لازم است.

هنگام هوا دادن فرش در مقابل نور خورشيد بايد چند مرتبه فرش را جارو يا برس كشيد تا عوامل گفته شده بهتر از فرش خارج شوند. توصيه مي‌شود چنانچه فرش در اتاق هاي در بسته قرار دارد هفته‌اي يكبار درها و پنجره‌ها را باز كرد و از نظر بيد خوردگي و ساير عوامل مانند رطوبت، هواي اتاق را كنترل نمود. بهتر است .

گذاشتن گلدان

از گذاشتن گلدان بر روی فرش یا کنار آن خودداری کنید. اغلب پوسیدگی فرش ها ناشی از آبی است که از  گلدانها نشت می کند.

آب و هوای گرم و مرطوب

در نقاطی که آب و هوای آن گرم و مرطوب می باشد بهتر است از فرش های تمام پشم استفاده شود. چرا که این فرش ها رطوبت کمی جذب می کنند.

مرمت و رفو

بهتر است قبل از نخ نما شدن فرش ، آن را مرمت کنید .

ریشه های فرش

از چسب زدن به ریشه های فرش جهت جلوگیری از آلودگی خودداری کنید چرا که این چسب ها به راحتی حتی در قالیشویی ها پاک نمی شوند. سعی کنید دو سر ریشه های فرش را گره بزنید تا فرش شکافته نشود. در ضمن ، خود ریشه هارا حتی المقدور، داخل پارچه یا چرم گذاشته، آنها را بدوزید تا ریشه ها محفوظ بمانند.

از بین بردن جای وسایل سنگین از روی قالی

وسایل سنگین مثل پایه میز یا مبل معمولاً بر روی فرش جا می‌گذارند. برای برطرف كردن گودی فرش  می توانید این دستورالعمل را انجام دهید :

1) در چاله های ایجاد شده در فرش می توانید یك قطعه یخ بگذارید و صبر كنید تا مدت یك ساعت به همین حال بماند تا پرزهای خوابیده فرش دوباره به حالت طبیعی باز گردد .

2) مقداری آب در محل گودی بریزید وپارچه ای مرطوب روی آن قرار دهید و آن را به ارامی با اتو نسبتأ داغ ماساژ و فشار دهیدتا پرزها به حالت اولیه باز گردند سپس با یك برس آن قسمت ها را برس بزنید .

ضد عفونی و جلا دادن فرش

 بهتر است بعد از جارو زدن فرش، دستمال بزرگ حوله‌ای را آغشته به آب و سرکه سفید کنید و آرام روی پرزهای قالی بکشید مقدار سرکه نباید زیاد باشد و گرنه به فرش آسیب می‌رساند.

نکات مهم نظافت و جارو زدن فرش دستباف 

…هنگام نظافت فرش بهتر است پنجره ها باز باشد تا گرد و خاک ناشی از نظافت دوباره روی فرش ننشیند.

تغییر موضع دادن در هنگام جارو زدن

هنگام جارو زدن گهگاهی مسیر را عوض نمائید یعنی از جهات مختلف جارو بزنید تا پرز و بافت فرش حالت خود را از دست ندهد و از پرز پرز شدن زیادی بکاهید.

جارو زدن مهم ترین قدم برای محافظت از فرش

فرش را بطور منظم و دقیق جارو بزنید مخصوصاً قسمتهایی که رفت و آمد بیشتری صورت می گیرد. راه رفتن بر روی فرشهای کثیف به کثیفی و لکه ها اجازه می دهد تا به قسمتهای پایین پرز ها وارد شوند که برطرف سازی آنها مشکل تر است و این امر می تواند به بافت فرش صدمه بزند.

جارو زدن مداوم این ذرات را قبل از این که مشکلی بوجود بیاورد از بین می برد هر از چند گاه از جاروی سنتی استفاده کنید این کار جلای فرش شما را بیشتر کرده با مرتب کردن پرزها فرش را زیباتر نشان می دهد.

برای مسیرهای پر رفت و آمد در هفته سه یا چهار بار و برای مسیرهای کم رفت و آمد در هفته دوبار جارو کردن توصیه می گردد.

برای تمیز کردن فرش جاروی دستی توصیه می شود . از جاروی برقی با دور خیلی تند و همچنین از جارو با برس چرخ دنده ای استفاده نفرمائید.

برای جارو کردن فرش عجله نکنید بخصوص اگر صاحب فرش‌های پرز بلندی همچون گبه‌ها هستید زیرا آلودگی در آنها دیر تر از بین می‌رود دسته جاروی خود را از یک نقطه خاص چندین بار عبور دهید تا مطمین شوید غبار‌ها کاملا گرفته شده اند.

برای جلوگیری از بوی بد مقداری جوش شیرین را به کیسه جاروبرقی خود اضافه کنید. هنگام جارو زدن باید دقت کرد که در صورت مشاهده ی ساییدگی و کم پرزی فرش، حتی اگر کم هم باشد، سریعاً برای رفع آن یا فروشآن اقدام شود؛ چون اگر فرش متعمل باشد مشکلی ندارد؛ اما اگر اندکی ساییدگی پیدا کند؛ ارزش اولیه آن خیلی کاسته می شود .

تمیز کردن لبه قالی

گرد وخاک لبه‌های قالی را با یک برس دستی نظافت پاک کنید و سپس جاروبرقی بکشید برای تمیز کردن این قسمت می‌توانید از مخلوط آب و پودر لباس‌شویی و یک فرچه نرم کمک بگیرید؛ اما مواظب باشید این مخلوط به فرش آسیب نرساند. سپس این قسمت را با دستمال خشک کنید و هنگام پهن کردن، زیر آن را کاغذ یا دستمال سفید قرار دهید تا نم فرش گرفته شود.

نحوه ی شستشوی فرش دستباف 

فرش در طول زمان استفاده باید شستشو گردد.شستشوی فرش با مواد پاک کننده دارای خاصیت اسیدی مانند کلروهیدروسولفیتها باعث کم دوامی و از بین رفتن تارهای فرش می شود. بهترین شوینده برای فرش صابونهای کم اسید می باشند. تنها فرشهای معتبر است که امکان شستشو با آب و صابون را دارد،

اگر فرشی که در آن از رنگهای شیمیایی استفاده شده است را می شویید امکان مخلوط شدن رنگها وجود دارد. لذا در مورد اینگونه فرش ها با فروشنده خود مشورت کنید. توصیه می شود شستشو را به قالیشویی های معتبر بسپارید. فرش نیز مانند هر وسیله دیگری جهت طولانی تر شدن عمر نیازمند نگهداری و مراقبت صحیح می باشد .حتی المقدور شستشوی فرشهایتان را  مخصوصا در مناطق سردسیر یا مرطوب به قالیشویی های معتبر بسپارید و از

شستشوی آن در خانه اجتناب کنید زیرا عدم امکان آبگیری کامل در منزل باعث باقی ماندن رطوبت در فرش و رنگ زدگی یا پوسیدگی تدریجی آن می شود. در حالی که قالیشویی های معتبر و مجهز با استفاده از سیستم سانترفیوژ فرش را بعد شسشتو کاملا آبگیری می کنند.

اینجا به کامنت ها پاسخ داده می شود!

نگران جواب سوالات خود نباشید، کافی ست سوالات خود را با ما در جریان بگذارید تا پاسخ خود را دریافت کنید، معمولا کمتر از 12 ساعت پاسخ کامنت ها درج می شود. هر سوالی دارید را از ما بپرسید.

درج کامنت!